انواع سنگ های قیمتی و خواص آنها را بشناسید
انواع سنگ های قیمتی سنگ‌های جواهر جذاب و چشم نوازی هستند که از سنگ یا مواد معدنی ساخته می‌شوند و اغلب برای استفاده در جواهرات و تزیینات فشن یا مد به کار می‌روند.
از معروف ترین انواع سنگ های قیمتی می‌توان به الماس، یاقوت سرخ، یاقوت کبود و زمرد اشاره کرد.
از این سنگ‌ها به وفور در صنعت طلا و جواهرسازی استفاده می‌شود.
به همین خاطر می‌خواهیم در این مطلب شما را با خواص و ویژگی‌های انواع سنگ‌های قیمتی آشنا کنیم. البته باید توجه داشته باشید که سنگ‌های جواهر به دو دسته‌ی قیمتی و نیمه‌قیمتی تقسیم می‌شوند. ما در این مطلب فقط انواع قیمتی را معرفی می‌کنیم.
سنگ‌های جواهر قیمتی و سنگ‌های جواهر نیمه قیمتی اصطلاحاتی هستند که در اواسط دهه ۱۸۰۰ برای توصیف انواع سنگ‌های جواهر ایجاد شد و صرفاً سنگ‌ها را بر اساس نادر بودن آنها طبقه بندی می‌کند.
سنگ‌هایی که به وفور یافت می‌شوند را «سنگ‌های نیمه قیمتی» می‌نامند و سنگ‌هایی که نادر و کمیاب هستند به عنوان سنگ‌های جواهر قیمتی و گرانبها که ارزش بیشتری دارند طبقه بندی می‌کنند. به همین علت، سنگ‌های جواهر الماس، یاقوت سرخ، یاقوت کبود و زمرد در خانواده سنگ‌های قیمتی طبقه‌بندی شده‌اند. تمام سنگ‌های دیگر در رده سنگ‌های نیمه قیمتی جای می‌گیرند.
تاریخ استفاده از سنگ‌های قیمتی به اندازه تاریخ پیدایش بشر است و قدمتی هفت هزار ساله دارد.
سنگ‌های قیمتی از دوران باستان از اهمیت بسیاری میان مردم برخوردار بوده‌اند. دلیلش هم زیبایی و کمیابی این کانی‌هاست.
از اواسط سال‌های ۱۸۰۰، تنها چهار سنگ خاص جزو سنگ‌های قیمتی بوده‌اند: الماس، یاقوت، زمرد و یاقوت کبود.
همه سنگ‌های قیمتی شفاف هستند و با غنای رنگ ارزش داده می‌شوند؛ البته، به جز الماس که هر چه بیرنگتر باشد، ارزش بالاتری دارد.
جالب است بدانید از این سنگ‌ها حتی به عنوان دارو هم استفاده می‌شده؛ یا مثلا بعضا تصور می‌شده که به همراه داشتن چنین سنگ‌های معدنی موجب افزایش قدرت افراد می‌شود. با اینکه این باورها پایه‌ی علمی ندارند و مردم هم پی به این موضوع برده‌اند، اما همچنان از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار هستند.
سنگ‌های قیمتی در واقع به علت سختی و کمیاب بودنشان ارزش بسیار بالایی دارند و در مقایسه با سنگ‌های نیمه‌قیمتی بسیار گران‌قیمت‌تر هستند.
به طور کلی، انوع باکیفیت سنگ‌های الماس، زمرد سبز، یاقوت سرخ، یاقوت کبود یا هر نوع کانی کمیاب را به عنوان سنگ‌های قیمتی در صنعت جواهرات می‌شناسند.
ما در زیر به تفکیک رنگ انواع سنگ‌های قیمتی را معرفی کرده‌ایم.
لازم به یادآوری است که سنگ‌های نیمه‌قیمتی در این لیست جائی ندارند و در مطلبی جداگانه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
(( یاقوت سرخ ))
اگر در داخل سنگ یاقوت ناخالصی وجود داشته باشد و دانه‌های ریز سیاه در آن مشاهده شود، این نگین اصل است. نگین یاقوت سرخ بزرگ با کیفیت بالا و بدون ناخالصی بسیار نادر و گران قیمت است.
بنابراین اگر چنین سنگ قرمزی را در ابعاد بزرگ مشاهده کردید، بدانید که یا یاقوت مصنوعی است یا سنگ گارنت یا لعل (اسپینل) مصنوعی است.
برای نگهداری از سنگ روبی باید بدانید که بسیار مستحکم و سفت است و کمتر سنگی توان خراش دادن آن را دارد. بنابراین نگران این نباشید که در کنار دیگر جواهرات آسیب ببینید.
اما یاقوت می‌تواند به دیگر سنگ‌ها و طلاها آسیب برساند و روی سطح آنها خراش ایجاد کند.
(( عقیق ))
عقیق یمانی یا عقیق یمن گران‌ترین نوع عقیق است. سختی عقیق بین ۶.۵ تا ۷ درجه در مقیاس مو است. به همین خاطر گاهی سخت و یا گاهی نرم است.
این گوهر معمولاً از نوارهای پی‌درپی كلسدونی و كوارتز تشکیل می‌شود که به سبب وجود اکسیدهای فلزی به رنگ‌های متفاوت ظاهر می‌شود.
از مشخصات این سنگ می‌توان گفت که عقیق اصل با آتش سوزانده نمی‌شود، روی شیشه خط می‌اندازد و نگین عقیق در مقابل نور اشکالی همچون حباب یا کندوی زنبور از خود نشان می‌دهد. شی نوک تیز روی انگشتر عقیق اثری ندارد.
(( الماس صورتی ))
گفتیم که الماس صورتی بسیار کمیاب است اما در این میان الماس صورتی از همه نایاب‌تر است. از میان تمامی الماس‌های دنیا فقط یک در یک‌میلیون سنگ الماس به رنگ صورتی است.
الماس‌های صورتی همچون الماس‌های بی‌رنگ، بالاترین وضوح و کیفیت را دارند.
شاید جالب باشد بدانید، در سال ۲۰۱۷ در هنگ کنگ یک الماس صورتی ۵۹.۶۰ قیراطی با قیمت نجومی ۷۱.۲ میلیون دلار به فروش رسید.
الماس صورتی هم مثل الماس بی‌رنگ پاک کننده اعضا و تقویت‌کننده سیستم دفعی از جمله مثانه و کلیه‌هاست.
این سنگ گرانبها از تشکیل سنگ کلیه، سنگ مثانه و کیسه صفرا پیشگیری می‌کند.
(( الماس قرمز ))
گران‌ترین نوع الماس در دنیا انواع شفاف و بی‌رنگ است. اما این جواهر در طبیعت به رنگ‌های مختلفی یافت می‌شود که از نظر ساختاری تفاوتی با هم ندارند اما فرایندهای نادر اتمی سبب تغییر رنگشان می‌شود.
از جمله باید به الماس قرمز اشاره کرد که بسیار نایاب است و فقط در آفریقای جنوبی و غرب استرالیا یافت می‌شود. الماس قرمز و الماس صورتی از نایاب ترین الماس‌های کره زمین محسوب می‌شوند. الماس قرمز هم مانند دیگر الماس‌ها باعث نیرو بخشیدن به مغز و مخچه، سیستم ماهیچه‌ای، اعصاب و انشعابات آن می‌شود. همچنین در رفع مسمومیت، تسکین نقرس و تقویت چشم‌ها نقش موثری دارد.
(( زمرد ))
زمرد در مقابل حرارت ضعیف است و ممکن است به خاطر گرما ترک بخورد.
مهم‌ترین عامل زمرد در خرید و فروش، گرید آن است. گریدهای زمرد به پررنگی و کم رنگی آن و میزان شفافیت سنگ بستگی دارد.
برای اطمینان از اصل یا بدل بودن زمرد، آن را زیر نور بگیرید. زمرد واقعی هیچ نوع فلاش رنگی از خود بازتاب نخواهد داد.
زمرد طبیعی فلاش‌های اندکی بازتاب می‌دهد که اصطلاحا آتش نامیده می‌شوند. اما زمرد بدلی همچون رنگین‌کمان نور می‌تاباند و به این ترتیب می‌توانید غیر اصل بودن آن را تشخیص دهید.
(( یشم اعلی (Jadeite) ))
یشم سبز یا یشم اعلی (Jadeite) یکی از گران قیمت ترین سنگ جواهرهای جهان است که هر قیراط آن با قیمت باورنکردنی ۳ میلیون دلار به فروش می‌رسد. جادئیت به دلیل کیفیت بالای شفافیت و سایه‌های سبز عمیقی که دارد، بسیار ارزشمند است.
گران بهاترین جدیت‌ها در میانمار استخراج می‌شوند. جادئیت اشباع شده از سدیم و آلومینیوم است. این سنگ دارای سختی بین ۶/۵ تا ۷ است. تنوع رنگی آن بالا است و رنگ سبز آن از همه مشهورتر است. هنگ‌کنگ یکی دیگر از مراکز تجاری این سنگ آسمانی به شمار می‌آید. یشم جادئیت بسیار سخت‌تر و متراکم‌تر از نفریت است. همچنین به دلیل کمیاب بودنش قیمت و ارزش بسیار بیشتری نیز نسبت به نفریت دارد.
انواع سنگ‌های قیمتی آبی رنگ شامل فیروزه، سرندیبیت، گراندیدریت و الماس آبی است که در زیر به معرفی هر کدام از آنها پرداخته‌ایم.
(( فیروزه ))
فیروزه یک سنگ قیمتی مبتنی بر آب است که در صخره‌ها و کوه‌ها شکل می‌گیرد. در مقایسه با الماس، فیروزه اصل دارای خلل و فرج (حفره‌های) ریزی است که دلیلش هم وجود آب در این سنگ است. به طور کلی، برای استفاده از سنگ فیروزه در طراحی و ساخت طلا و جواهر باید حتما این سنگ پرداخت شود و رنگ و شکل آن بهبود پیدا کند.
فیروزه نیشابور بهترین و معروف‌ترین مدل این سنگ است اما فیروزه مصر و آمریکا هم به وفور در بازار وجود دارند. رنگ فیروزه نیشابور ملایم تر از باقی فیروزه هاست. فیروزه نیشابور معمولا هیچ وقت آبی یکدست نیست و ترکیبات معدنی نقش‌های مختلفی روی سنگ ساخته‌اند.
یاقوت کبود
سفایر Sapphire دومین سنگ سخت بعد از الماس است که در طبیعت یافت می‌شود. درجه سختی یاقوت کبود ۹ است و ساختار کریستالی سه گوش دارد. به طوری که فقط الماس توان بریدن یاقوت کبود را دارد.
سنگ یاقوت، در واقع کریستال اکسید آلومینیوم است که با گونه‌های مختلفی از مواد معدنی، رنگ‌های متفاوتی ایجاد می‌کند. یاقوت کبود در رنگ‌های مختلفی وجود دارد اما بیشتر آنها با سایه‌هایی از رنگ‌های آبی همراه هستند.
یاقوت کبود به رنگ دیگری مانند صورتی، سفید یا زرد هم دیده شده‌اند اما به طور کلی یاقوت کبود فانتزی نامیده می‌شوند.
سنگ ماه تولد شهریور با رنگ آبی بسیار جذابی که دارد نماد حقیقت، عقل، تفکر و شجاعت است و در زمان باستان آن را «گوهر خردمندان» می‌نامیدند.